Rodzaje kredytów – jaki kredyt wybrać?

Co to jest kredyt? Co to jest pożyczka?

Terminy “kredyt” i “pożyczka” coraz częściej są ze sobą mieszane zarówno w ofertach firm, reklamach, jak i mowie potocznej. Chociaż dla odbiorcy finalnego różnice między nimi nie są duże, od strony prawnej są to dwa, bardzo jasno od siebie oddzielone terminy. Trudno mówić tu o przewadze jednej formy zadłużenia nad drugą. Decydującym czynnikiem powinny być, dokładnie przeanalizowane i porównane z ofertami na rynku, nasze oczekiwania oraz szczegóły konkretnych przykładów. Czym różni się kredyt od pożyczki?

Definicja kredytu

Jak brzmi definicja kredytu? Jest to zobowiązanie, którego udziela bank lub SKOK na podstawie pisemnej umowy i za określone wynagrodzenie. Wszystkie te elementy muszą zostać spełnione. Prawo bankowe, które odnosi się jedynie do Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych i banków, jasno określa zasady, na podstawie których udziela się i spłaca kredyty. Umowa zaś może w dalszy sposób dookreślać warunki, np. wskazywać konkretny cel, na który przeznaczone muszą zostać środki. Wszystkie rodzaje kredytów są produktami odpłatnymi. Kredytobiorca ponosi koszt odsetek, prowizji itp.

Czym jest pożyczka

Definicja pożyczki (zwłaszcza w świetle prawa) jest bardziej elastyczna. Po pierwsze zasady jej udzielania reguluje Kodeks Postępowania Cywilnego, więc może jej udzielać każdy – również osoby cywilne. Do kwoty 1000 zł nie jest nawet konieczna pisemna umowa, więc obowiązuje duża dowolność w długości spłaty i ewentualnych odsetkach. “Ewentualnych”, bowiem pożyczka nie musi być oprocentowana.

Zdolność kredytowa

Podstawowym czynnikiem, który bank weźmie pod uwagę przy udzielaniu każdego rodzaju kredytu jest zdolność kredytowa. Przez nią bank ocenia czy będziemy w stanie regularnie spłacać zaciągnięte zobowiązanie. Wpływa na nią wiele czynników, które podzielić można na ilościowe i jakościowe.

Wskaźnikiem ilościowym (czyli tym, co w łatwy sposób można przedstawić liczbowo) jest przede wszystkim nasz dochód (potwierdzony umowami z pracodawcą lub wyciągami z konta) oraz średnie miesięczne koszty utrzymania (czynsz, media, ale także tak podstawowe rzeczy jak wyżywienie). Dodatkowo, jeżeli już spłacamy jakiś kredyt lub posiadamy kartę kredytową, bank uwzględni je w naszej ocenie. Analiza ta ma prowadzić do ustalenia czy co miesiąc pozostają w naszym budżecie jakieś nadwyżki, które posłużyć mogą do regularnego spłacania rat.

Jakościowe czynniki budują obraz klienta w oczach banku. Jaką jest osobą? Jaki jest jego stan cywilny? Czy posiada na utrzymaniu dzieci? Czy wykonuje stałą pracę, a jego wykształcenie pozwala zakładać, że w przyszłości również znajdzie miejsce na rynku pracy? Jaka jest jego sytuacja mieszkaniowa? Wszystko co wskazuje na stabilność sytuacji życiowej będzie tu naszym atutem, i wpłynie na decyzję o przyznaniu kredytu.

Rodzaje kredytów dla klientów indywidualnych

Kredyty można dzielić na wiele kategorii w zależności od tego jaki aspekt umowy weźmiemy pod uwagę. Najbardziej podstawowym podziałem jest ten na ofertę dla klientów indywidualnych i firm. Zajmijmy się tą pierwszą grupą.

Kredyt konsumpcyjny

Zdecydowanie najszersza grupa kredytów. Sam termin “kredyt konsumpcyjny” nie jest ściśle sprecyzowany w przepisach i stosuje się go bardziej jako swoisty “parasol”, pod którym zmieści się wiele ofert skierowanych do klientów indywidualnych. Znajdziemy tu szeroką gamę produktów rozpoczynając od kilkumiesięcznego zobowiązania bez wskazywania konkretnego celu, przez raty na zakup sprzętu RTV, kredyt gotówkowy na wakacje, aż po kilkuletni kredyt samochodowy. Również tzw. kredyt studencki znajdzie się w tej kategorii. Ogólnie rzecz biorąc środki mają zaspokoić określoną bieżącą potrzebę kredytobiorcy. Zarówno wysokość kredytu jak i długość spłaty są w tym segmencie bardzo zróżnicowane.

Kredyt konsumpcyjny a kredyt konsumencki

W przeciwieństwie do kredytu konsumpcyjnego, kredyt konsumencki udzielany jest na zasadach ściśle określonych przez prawo (Ustawa o kredycie konsumenckim). Zaciągnąć go może tylko osoba fizyczna i nie może go przeznaczyć na działalność gospodarczą czy zawodową. Istnieje także limit maksymalnej kwoty zobowiązania – 255 550 zł. Zdecydowana większość kredytów konsumenckich, to kredyty gotówkowe
(chociaż może nim być też kredyt konsolidacyjny, o czym za chwilę). Jednak poza obostrzeniami chronione są również prawa kredytobiorcy. Może on odstąpić od umowy w ciągu 14 dni od jej podpisania. Może także spłacić kredyt wcześniej niż przewidywała to umowa bez obawy o dodatkowe koszta. Co ważne kredytu konsumenckiego udzielać mogą nie tylko banki czy SKOKi, ale także firmy pożyczkowe.

Kredyt hipoteczny

Najpopularniejszy rodzaj kredytu w Polsce. Kredyt hipoteczny charakteryzuje się jasno określonym celem (zakup mieszkania, domu, działki pod tenże), wysoką kwotą oraz długim terminem spłaty. Hipoteczny kredyt bankowy ma też zawsze więcej obwarowań, które spełnić musi zaciągający zobowiązanie. Ma to na celu zminimalizowanie ryzyka banku i być dla niego zabezpieczeniem na wypadek niewywiązania się kredytobiorcy z umowy. Wkład własny, dokładne udokumentowanie sytuacji finansowej, wpis do księgi wieczystej nieruchomości – wszystko to znajdziemy w umowie kredytowej zawartej z bankiem. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie (chociaż jest to sytuacja nietypowa), by np. zakup mieszkania sfinansować kredytem gotówkowym. Każde rozwiązanie powinno być optymalnie dostosowane do naszych potrzeb i możliwości.

Karta kredytowa

Karta kredytowa jest rozwiązaniem nieco innym niż pozostałe rodzaje kredytów. Jest to zobowiązanie, z którego możemy korzystać w każdej chwili – jest połączone bezpośrednio z naszym kontem bankowym. Wysokość maksymalnej kwoty do naszej dyspozycji ustala umowa z bankiem. Środki wykorzystujemy na dowolne cele (o ile mieszczą się w naszym limicie), a spłata powinna nastąpić na koniec okresu rozliczeniowego (np. miesiąca). Ogromną zaletą karty kredytowej jest tzw. “grace period”. Jeżeli spłacimy swoje zadłużenie w określonym przez umowę terminie to unikniemy płacenia odsetek.

Kredyt konsolidacyjny

Gdy kilka zobowiązań (kredytów, długów z kart kredytowych, ale także pożyczek) zaczyna przerastać kredytobiorcę dobrą opcją może okazać się kredyt konsolidacyjny. Łączy on kilka rodzajów kredytów w jeden, z nową (najczęściej niższą niż suma dotychczasowych) ratą. Pozwala to na odciążenie domowego budżetu, systematyczne (chociaż wolniejsze) zmniejszanie zadłużenia i pozwala na uniknięcie ewentualnych kar za opóźnienia. Niewątpliwym plusem jest też możliwość “dobrania” dodatkowych środków na dowolny cel, które również wejdą w skład łącznego zadłużenia. Chociaż ten bonus nie występuje we wszystkich ofertach banków.

Rodzaje kredytów dla firm

Kredyty bankowe dla firm również dzielą się na kilka rodzajów w zależności od etapu rozwoju, na którym znajduje się firma oraz tego, na co chcemy przeznaczyć środki.

Kredyt dla nowych firm

Zwany także “kredytem na start”, jak sama nazwa wskazuje, przeznaczony jest dla podmiotów, które dopiero rozpoczynają działalność i potrzebują środków na zakup surowców, półproduktów, ale także wyposażenia biura czy zakładu i innych środków trwałych. Indywidualna umowa kredytowa ustala czy zabezpieczeniem będą np. posiadane przez firmę nieruchomości czy też udzielony zostanie on na zasadzie kredytu gotówkowego.

Kredyt obrotowy

Najczęściej wykorzystywany rodzaj kredytu firmowego to kredyt obrotowy. Pozwala zabezpieczyć środki na bieżącą działalność firmy, zakup surowców, opłacanie dostawców, a w niektórych przypadkach także na wypłatę wynagrodzeń pracowników. Bank może udzielić kredytu odnawialnego (środki są systematycznie pobierane i spłacane w ciągu działalności firmy, może być on też połączony bezpośrednio z firmowym kontem) lub celowego (krótkoterminowy kredyt na konkretny zakup). Duża popularność tzw. “obrotówki” bierze się oczywiście z wygody, stałego dostępu do środków i innych zalet tego typu rozwiązania. Niektórzy nie wyobrażają sobie wręcz funkcjonowania przedsiębiorstwa bez niej.

Kredyt inwestycyjny

Szczególnym rodzajem kredytu celowego jest kredyt inwestycyjny. Najczęściej opiewa on na znaczną kwotę, a spłata rozłożona jest na wiele lat – tytułowa inwestycja ma mieć wpływ na długofalową działalność firmy. Rozbudowa zakładu, zakup nowych maszyn, inwestycja w tzw. know-how – wszystkie te cele mogą zostać opłacone środkami z tego typu kredytu. Większa kwota to także większe ryzyko banku, dlatego będzie on wymagał szczegółowego biznesplanu, dokumentacji inwestycji, a może także znacznego wkładu własnego firmy.

Pozostałe kredyty dla firm

Istnieje jeszcze kilka innych, bardzo wyspecjalizowanych rodzajów kredytów, o które mogą starać się firmy. Wśród nich jest kredyt konsorcjalny – udzielany przez co najmniej dwa banki w sytuacjach gdy firmowa inwestycja jest bardzo znacząca i potrzebuje finansowania w bardzo wysokiej kwocie.

Tzw. kredyt technologiczny skierowany jest z kolei dla firm z działu nowych technologii. Udzielany jest w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój Unii Europejskiej. Wiąże się z nim możliwość uzyskania bezzwrotnej premii technologicznej z Banku Gospodarstwa Krajowego, która może wynieść nawet 70% kwalifikowanych kosztów inwestycji.

Różne rodzaje kredytów – różne rodzaje potrzeb

Jak widać na rynku istnieje wiele rodzajów kredytów kierowanych zarówno do klientów indywidualnych, jak i przedsiębiorstw. Kombinacja naszych potrzeb, tego na co chcemy przeznaczyć uzyskaną kwotę oraz zdolności kredytowej powinna być naszym najważniejszym drogowskazem w wyborze.

Pamiętajmy, że wiele celów można zrealizować przy pomocy kilku różnych rodzajów kredytów. Sprzęt RTV kupimy za konsumpcyjny kredyt gotówkowy, przy pomocy karty kredytowej (jeżeli jego cena “zmieści się” w naszym limicie), ale także za pożyczkę. Wybór staje się jeszcze trudniejszy gdy jesteśmy przedsiębiorcą. Każda decyzja dotycząca tego, jaki kredyt wybrać, powinna być podejmowana po dokładnym zapoznaniu się z ofertą banków i instytucji pozabankowych oraz sumiennym przestudiowaniu umów i regulaminów.