Krajowy Rejestr Dłużników Niewypłacalnych – czym jest?

Co to jest Rejestr Dłużników Niewypłacalnych?

Krajowy Rejestr Dłużników Niewypłacalnych został powołany do życia 20 sierpnia 1997 roku, jako baza informacji gospodarczej o podmiotach, które nie regulują swoich zobowiązań finansowych. Instytucja była integralną częścią Krajowego Rejestru Sądowego. Celem działalności miało być zapewnienie dostępu do informacji gospodarczej każdemu zainteresowanemu podmiotowi. Należy bowiem wiedzieć, że RDN już nie funkcjonuje!

Każda osoba mogła skorzystać z informacji zawartych w KRDN, a zainteresowany podmiot nie mógł zasłaniać się nieznajomością listy. W ramach cyfryzacji usług publicznych dostęp do wpisów na temat dłużnika uzyskuje się drogą elektroniczną.

Zdaniem użytkowników i ekspertów RDN nie realizował swojej roli poprawnie. Jak słusznie ocenił radca prawny Kamil Sienkiewicz, autora artykułu „Pożegnanie Rejestru Dłużników Niewypłacalnych”, który ukazał się w Pulsie Biznesu:

Niestety – pomimo corocznego dokonywania ogromnej ilości wpisów – jest on [RDN] narzędziem o marginalnym znaczeniu dla przedsiębiorców. Wynika to przede wszystkim z tego, że nie można było uzyskać dokładnej informacji o potencjalnym kontrahencie, bez znajomości numeru wpisu do RDN. A uzyskanie tego numeru to czasochłonna procedura, nic więc dziwnego, że przedsiębiorcy rzadko sprawdzali swoich kontrahentów w ten sposób. Lepszym i skuteczniejszym narzędziem weryfikacji są obecnie biura informacji gospodarczej.¹

Likwidacja RDN

Po 16 latach działalności, niezadowalających wynikach pracy w odniesieniu do BIG InfoMonitor oraz KRD podjęto decyzję o likwidacji rejestru. Na mocy ustawy z dnia 26 stycznia 2018 roku o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz niektórych innych ustaw, 1 lutego 2019 roku Rejestr Dłużników Niewypłacalnych został zlikwidowany.

Co więcej, w związku z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/848 z 25 maja 2015 r. w sprawie postępowania upadłościowego, Polska jest zobligowana do prowadzenia co najmniej jednego rejestru, w którym mają być ogłaszane informacje o postępowaniach upadłościowych.

W związku z powyższym, zaplanowano utworzenie Centralnego Rejestru Restrukturyzacji i Upadłości, który miałby wypełnić lukę po zakończeniu działalności ewidencji KRS. W dniu zakończenia działalności Rejestru Dłużników Niewypłacalnych KRS swoją działalność miał rozpocząć CRRiU.

Plan utworzenia Centralnego Rejestru Restrukturyzacji i Upadłości

CRRiU miał służyć zamieszczaniu i obwieszczaniu postanowień, zarządzeń, dokumentów i wszelkich informacji dotyczących postępowania restrukturyzacyjnego i upadłościowego. W planach instytucja miała umożliwić składanie pism, dokumentów oraz dokonywania doręczeń do wybranych podmiotów.

Pełen zakres usług miał być dostępny w ramach systemu teleinformatycznego, czyli za pośrednictwem serwisu internetowego. Działalność byłaby administrowana i zarządzana bezpośrednio przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Planowanie działalności CRRiU trwało 25 miesięcy i pochłonęło 10 mln zł. Niestety, instytucja nigdy nie rozpoczął swojej działalności, a projekt został porzucony na rzecz Krajowego Rejestru Zadłużonych.

KRZ ma realizować wszystkie założenia, które nie zostały osiągnięte przez zlikwidowane organy. Jedną z ważniejszych funkcji jakie ma pełnić ta instytucja jest pomoc w odzyskiwaniu długów alimentacyjnych. Jak dotąd instytucja nie rozpoczęła swojej pracy, gdyż wciąż trwa proces legislacyjny. Zgodnie z ustawą o Krajowym Rejestrze Zadłużonych, instytucja miała zacząć pracę w lipcu 2021. Termin ten został przesunięty na 1 grudnia 2021 roku.

Znaczenie i działalność KRDN

Likwidacja KRDN wynika z faktu, że dostęp do uzyskania informacji był znacznie utrudniony i nie realizował swoich zadań zgodnie z oczekiwaniami twórców. Znacznie lepszym narzędziem do zweryfikowania kontrahentów były inne biura informacji gospodarczej. Instytucja miała kilka zastosowań:

• Odzyskiwania należności. Dłużnik, który widniał w ewidencji był wykluczony z obrotu gospodarczego. Nie mógł korzystać z produktów finansowych czy telekomunikacyjnych w normalnym zakresie.
• Weryfikacji osób i firm. KRDN dawał możliwość sprawdzenia osób i firm po numerze RDN.
• Zabezpieczenia transakcji i umów. Dzięki temu można było wykluczyć nieuczciwych kontrahentów przed nawiązaniem współpracy.
• Zastosowań prawnych i procesowych. Wpis do KRDN mógł być dowodem w sprawie cywilnej lub karnej.

Jak sprawdzić kontrahenta w RDN online?

Małe zainteresowanie usługami tej bazy wynika z długiego, wieloetapowego procesu sprawdzania podmiotów. Mimo, że KRDN został zlikwidowany, wciąż można zweryfikować status dłużnika wybranej firmy. Dane firmy lub osoby, która trafiła na tę listę w ostatnim roku działalności instytucji, mogą być przechowywane do roku 2025 lub do 2028.

Jak zweryfikować status dłużnika w KRDN? Procedura jest dość czasochłonna i wymaga zrealizowania kilku kroków. Należy zacząć od uzyskania numeru RDN, czyli numeru identyfikującego wpis. Co ważne, jeden dłużnik mógł posiadać kilka różnych numerów, gdyż każdy wpis był rejestrowany oddzielnie.

Aby sprawdzić status zadłużenia danej osoby lub firmy należy:

1. Posiadać dane identyfikacyjne osoby/firmy, który chcemy prześwietlić: nazwa, imię i nazwisko, numer NIP lub PESEL.
2. Złożyć wniosek o udostępnienie numeru/ numerów RDN w Centralnej Informacji Krajowego Rejestru.
3. Podaj kod www.ekrs.ms.gov.pl i zweryfikuj długi wybranej osoby.

Rejestr Dłużników Niewypłacalnych – cennik usług

Uzyskanie dostępu do danych KRDN wiąże się z kosztem podobnej wysokości jak w innych bazach. Różnica polega na tym, że koszty te są rozbite na kilka czynności. Pierwsza opłata związana jest ze złożeniem wniosku o udostępnienie numeru RDN – 15 zł. Następnie, można było wyszukać informacje ukryte pod tym numerem, jednak dopiero po uiszczeniu opłaty weryfikacyjnej. Płatności można dokonać za pomocą sms lub szybkiej płatności DotPay.

Kto mógł trafić do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych?

Aktualnie dokonywanie wpisów jest niemożliwe. Do kwietnia roku 2018 podmiot mógł zostać wpisany na wniosek wierzyciela lub urzędu, na mocy wyroku sądu. W tym przypadku konieczne jest złożenie formularza KRS-D1, posiadanie tytułu wykonawczego przeciwko dłużnikowi i uiszczenie opłaty – 40 zł.

Obowiązkowe umieszczenie dłużnika następuje, jeśli:

• Osoba fizyczna, która prowadzi działalność gospodarczą ogłosi upadłość. Również – jeżeli sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości ze względu na brak środków do pokrycia kosztów postępowania upadłościowego.
• Jeśli umorzono egzekucję przeciwko osobie fizycznej, w momencie gdy z egzekucji nie uzyska się wyższej kwoty od środków egzekucyjnych.
• W sytuacji gdy wspólnicy są odpowiedzialni za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem. Co więcej jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości zostanie oddalony z powodu niewystarczających środków na pokrycie kosztów postępowania
• Dłużnik został wezwany do wyjawienia majątku.
• Jeżeli sąd upadłościowy pozbawi dłużnika prawa do prowadzenia działalności gospodarczej. Ponadto jeśli zadłużony otrzyma zakaz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej zarówno w przedsiębiorstwach państwowych, prywatnych, spółdzielniach, stowarzyszeniach jak i fundacjach.
• W momencie gdy dłużnik zalega ze spłatą alimentów powyżej 6 miesięcy.

Co ciekawe, na czarną listę dłużników można było trafić posiadając zadłużenie w ZUS. Zakład Ubezpieczeń Społecznych musi jednak posiadać tytuł wykonawczy i złożyć wniosek o umieszczenie wpisu. Dodatkowo opóźnienie w spłacie musi wynosić min. 30 dni od daty wezwania do spełnienia świadczenia.

Kiedy następuje wykreślenie z Rejestru?

Wykreślenie z Rejestru Dłużników Niewypłacalnych może nastąpić z urzędu lub na wniosek. Od 15 marca 2018 roku wpisy kasuje się po upływie 7 lub 10 lat od dnia pojawienia się informacji. Dłuższy termin wynika z art. 60 ust. 1 ustawy o KRS i dotyczy osób, wobec których sąd orzekł zakaz prowadzenia działalności gospodarczej lub pełnienia określonych funkcji na podstawie art. 373 ust. 1 Prawa upadłościowego.

Wnioskować o usunięcie informacji można w sytuacji, gdy tytuł wykonawczy został pozbawiony wykonalności. Na mocy art. 59 ust. 1a ustawy o KRS istnieje możliwość wykreślenia wpisów w RDN m.in. na wniosek wierzyciela, jeżeli po dokonaniu wpisu wygasło zobowiązanie, z którego wynika należność. Jest to możliwe nawet natychmiast po uiszczeniu zobowiązania.

1. K. Sienkiewicz, Pożegnanie Rejestru Dłużników Niewypłacalnych, adres: https://www.pb.pl/ pozegnanie-rejestru-dluznikow- niewyplacalnych-910717 [data dostępu: 20.12.2021r.]