Blokada konta bankowego a prawo

Umowa o prowadzenie rachunku bankowego, Prawo bankowe i inne przepisy, w tym sam regulamin instytucji, przewiduje blokadę środków na koncie bankowym. Środki mogą być blokowane na każdym rachunku, zarówno tym prowadzonym w związku z działalnością gospodarczą, jak i tym, na którym gromadzi się oszczędności. Samo sformułowanie “rachunek bankowy” nie konkretyzuje typu konta. Dokładne przepisy znajdziemy w art. art. 106a ust. 3-11 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. 2015.128).

Z czego może wynikać blokada środków na rachunku bankowym?

  • blokada w związku z przeprowadzeniem transakcji płatniczej,
  • blokada wynikająca z postępowania egzekucyjnego lub decyzji uprawnionego organu władzy państwowej,
  • blokada o charakterze zabezpieczającym.

Blokada środków może też nastąpić w związku z uzasadnionym podejrzeniem, że pieniądze, które znajdują się na koncie, w całości lub w części pochodzą z przestępstwa. Uwaga – musi być to przestępstwo o charakterze innym niż terrorystyczne albo przestępstwo prania pieniędzy czy posiadające z nim związek. W tym przypadku blokada nie może być dłuższa niż 72 godziny i odnosi się jedynie do wysokości środków, co do których pojawiło się podejrzenie. Przyjrzyjmy się bliżej blokadzie środków wynikającej z postępowania egzekucyjnego, tym bardziej, że zadłużenie Polaków rośnie i coraz więcej mieszkańców naszego kraju obawia się o wejście komornika na konto.

Blokada konta bankowego przez komornika

W Polsce możliwość blokady konta bankowego w trybie egzekucji albo w trybie zabezpieczenia roszczeń, posiada tylko komornik sądowy oraz komornik skarbowy. Co więcej, blokada nie dotyczy konta, ale środków, które się na nim znajdują. Co może być jej przyczyną? Powód nie musi być znaczny, wystarczy już zapomniany mandat, który zagubił się na dnie szuflady. Mogą to być też zaległości finansowe, takie jak niespłacony kredyt czy zaległości wobec organów państwowych. Dyspozycję o zajęciu konta bankowego ma prawo wydać m.in.:

  • Urząd Skarbowy,
  • Urząd Miasta,
  • Zakład Ubezpieczeń Społecznych,
  • Izba Celna.

Komornik, który zajmuje rachunek bankowy, wnioskuje jednocześnie, aby bank przekazał środki na jego konto w celu zaspokojenia roszczeń wierzyciela. Czy może zająć wszystkie pieniądze, które znajdują się na rachunku dłużnika?

Kwota wolna od zajęcia komorniczego

Czy komornik może zająć wszystkie środki, które znajdują się na naszym koncie? Nie, dzięki zapisowi o kwocie wolnej od zajęcia komorniczego, mamy prawo do rzeczywistej i prawnie ustalonej puli środków, jaką funkcjonariusz publiczny jest zobowiązany pozostawić do naszej dyspozycji. Na jej wysokość nie wpływa ani liczba egzekucji komorniczych, ani suma zadłużenia.

Kwota zajęcia komorniczego jest uzależniona od rodzaju stosunku pracy:

  • w przypadku pracy na etacie komornik może zająć 50% wynagrodzenia do kwoty wolnej od zajęcia komorniczego, czyli najniższej krajowej w wysokości 1530 zł netto;
  • w przypadku zatrudnienia na umowy cywilnoprawne, pensja w całości ulega zajęciu przez komornika. Nie musi do tego dojść, o ile udowodnimy, iż dochód ten jest naszym jedynym źródłem utrzymania i powtarza się regularnie (czyli co miesiąc w podobnej wysokości).

W przypadku osób obciążonych alimentami, nie jest przewidziana kwota wolna od zajęcia komorniczego. Komornik może zabrać 60% wynagrodzenia podlegającego zajęciu z tytułu alimentów, bez względu na to, ile zarabia dłużnik. Ignorowanie tych przepisów i niespłacanie długu alimentacyjnego może nawet grozić więzieniem.

Trzeba też zaznaczyć, że ustawowo chronione od zajęcia komorniczego są świadczenia o charakterze socjalnym. Jednak wiele osób traci te środki, ponieważ trafiają na zwykłe konto. Potrzebny jest specjalny rachunek, tzw. rachunek socjalny, do którego komornik nie będzie mieć prawa. Takie konto służy do przyjmowania środków z tytułu świadczeń rodzinnych, 500+, zasiłków oraz alimentów, a zatem dochodów bezpiecznych od komornika. Należy poinformować o utworzeniu konta socjalnego i nie przyjmować na rachunek żadnych innych wpłat. W przeciwnym wypadku możemy zostać posądzeni o ukrywanie pieniędzy podlegających egzekucji.

Omyłkowe zajęcie konta przez komornika

Co zrobić, kiedy środki na koncie bankowym zostały zajęte przez pomyłkę? Skargi na temat niesłusznych zajęć komorniczych wpływają do Rzecznika Praw Obywatelskich, choć Kodeks postępowania cywilnego został znowelizowany. Aktualizacja przepisów obliguje do wskazywania numeru PESEL w pozwie postępowania upominawczego. Zmiany te miały wyeliminować błędy dotyczące zajmowania kont przypadkowych osób, których dane osobowe są tożsame z danymi osobowymi dłużników.

Niestety pomyłki wciąż się zdarzają. Często są one wynikiem braku rzetelności weryfikacji dłużników zarówno po stronie komorników jak i po stronie banków. RPO podkreśla, iż banki są zobowiązane do wyjaśniania wszelkich nieścisłości w danych osobowych, jeśli te nie są zgodne z danymi właściciela konta bankowego. Niestety wciąż zdarza się, że zlecenia komornicze realizowane są automatycznie, z pominięciem dogłębnej weryfikacji tożsamości dłużnika.

Jak odblokować konto bankowe?

Gdzie zgłosić prośbę o odblokowanie konta bankowego? Ile trwa odblokowanie konta bankowego? To pytania, które na pewno cisną nam się na usta, kiedy okaże się, że nie możemy korzystać ze środków, które dotychczas mieliśmy na swoim rachunku.

Przede wszystkim bank, który zablokował nasze konto, powinien poinformować, z jakiego tytułu tak się stało i wskazać instytucję, która wydała nakaz blokady konta. Nie określa ona blokady konkretnego rachunku. Tak więc w sytuacji, gdy posiadamy kilka kont, a na każdym z nich znajdują się dostępne środki, kwota równa wysokości zobowiązania zostanie zablokowana na każdym z nich. W konsekwencji może zostać nam zablokowany dostęp do kilku kont, czyli do środków nawet kilkakrotnie przewyższających zobowiązanie.

Jeśli chcemy, aby wierzyciel odstąpił od zajęcia, musimy wysłać stosowny wniosek. Wierzyciel może wyrazić zgodę po zawarciu z nami ugody lub kiedy spłacimy określoną część zadłużenia. W przypadku natychmiastowego uregulowania całej kwoty, odstąpienie od zajęcia rachunku bankowego powinno nastąpić niezwłocznie.

Aby nie dopuścić do zablokowania konta bankowego przez komornika, powinniśmy zawsze o czasie spłacać swoje długi, w tym pożyczki online oraz kredyty gotówkowe. Tylko terminowe regulowanie płatności uchroni nas przed konsekwencjami opóźnień w regulowaniu należności.

“Zajęcie środków przez komornika oznacza, że dostęp do rachunku będzie ograniczony. Komornik zablokuje nasze konto do czasu odzyskania całej należności wraz z kosztami egzekucyjnymi. Dlatego, jeśli jest to uzasadnione zajęcie konta z tytułu długów lub niezapłaconych mandatów, należy starać się jak najszybciej uregulować zaległość” – komentuje Tymon Zastrzeżyński, ekspert pozyczkaportal.pl.