Przedawnienie odziedziczonego długu – wierzyciel nie musi informować o zadłużeniu

W momencie śmierci spadkodawcy, wszelkie prawa i obowiązki związane z majątkiem przechodzą na spadkobierców. Zadłużenie również. Co więcej, spadek w postaci długów przechodzi na spadkobierców nawet w momencie, gdy nie mieli oni o nich wiedzy.

Niewiedza o zaciągniętych przez osobę nieżyjącą pożyczkach pozabankowych lub kredytach nie zwalnia spadkobierców od spłaty odsetek od zobowiązania. W momencie braku regulowania wierzytelności karne odsetki mogą być wysokie.

Warto podkreślić, że wierzyciel nie ma obowiązku powiadamiania nowego dłużnika o zaistniałym zadłużeniu. Co więcej, nie musi nawet informować spadkobiercy o wszczęciu postępowania sądowego lub egzekucyjnego. Prawo cywilne nie określa również terminu, w jakim wierzyciel musi zgłosić się do spadkobiercy o spłatę zobowiązania. Jeżeli wierzyciel nie podejmie żadnych działań w celu odzyskania pieniędzy (zwłaszcza prawnych), to istnieje szansa na przedawniania długu spadkowego.

Przedawnienie roszczeń nie wiąże się z przedawnieniem długu

Przedawnienie roszczenia w nomenklaturze prawnej oznacza, że staje się tzw. roszczeniem naturalnym. Znaczy to, że samo przeterminowanie długu nie powoduje jego umorzenia lub wygaśnięcia zobowiązania. W związku z powyższym, wierzyciel ma prawo zgłosić się o zwrot pieniędzy, nawet w sytuacji gdy samo zadłużenie jest przedawnione. Przedawnienie w żadnym wypadku nie wiąże się z umorzeniem długu.
Jednak powołując się na art. 117 § 2 k.c. spadkobierca może odmówić spłaty odziedziczonego, przeterminowanego zadłużenia lub je uregulować. Artykuł 117 § 2 k.c. mówi:

Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

Zrzeczenie się z zarzutu przedawniania, to nic innego jak zapłata przeterminowanego długu. Zrzec można się drogą formalną, jednak dokonać tego można tylko w sytuacji gdy dług zostanie przedawniony.

W przypadku długów bankowych, przedawnienie następuje po 3 latach

W celu wyjaśnienia istoty przedawnienia, posłużymy się przykładem. Częstym zjawiskiem jest sytuacja gdy spadkobierca, nie mając wiedzy o długach spadkodawcy przejmuje cały majątek. Po latach, wierzyciel w celu zaspokojenia wierzytelności, żąda spłaty zadłużenia.

Pan Dariusz zmarł w 2009 roku. Dwa lata wcześniej (marzec 2007), zaciągnął kredyt gotówkowy w wysokości 20 tys. zł, na 5 lat. Kredytobiorca przed śmiercią zdążył spłacić 24 z 60 rat. Jedyny spadkobierca, pan Damian nie wiedział o zadłużeniu. Dlatego też spadek (nieruchomość o wartości 200 tys. zł) przyjął w całości bez dobrodziejstwa inwentarza. Przez okres 10 lat wierzyciel nie żądał zwrotu pieniędzy. Po tym czasie bank upomniał się o zaspokojenie niespłaconej wierzytelności wraz z odsetkami.

W tej sytuacji pan Damian może skorzystać z instytucji przedawnienia długu. Z racji tego, że bank jest działalnością gospodarczą i w ramach tej działalności pożyczył panu Dariuszowi pieniądze, to przedawnienie następuje po trzech latach, a nie dziesięciu. Art. 118 K.c mówi:

Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.

Wymagalność roszczenia – kluczowa do ustalenia daty przedawnienia długu bankowego

Data przedawniania zaczyna się w momencie gdy roszczenie staje się wymagalne. Czyli – musi zostać przekroczony termin każdej raty kredytu. W przypadku pana Damiana, ostatnia rata powinna być uregulowana w marcu 2012 roku. W związku z powyższym, całe zobowiązanie przedawnia się w marcu 2015 roku.

Z racji tego, że przedawnienie nie jest tożsame z umorzeniem długu, bank ma prawo zażądać spłaty zobowiązania. Pan Damian powinien zgłosić się do wierzyciela z pisemnym oświadczeniem, że zadłużenie jest przeterminowane i w związku z powyższym go nie spłaci. ALE – powyższe oświadczenie należy zgłosić dopiero po zgłoszeniu roszczeń przez wierzyciela!

Niestety wierzyciel nie daje za wygraną i idzie do sądu. Sąd wydaje nakaz zapłaty i w takiej sytuacji Pan Damian, ma dwie opcje – spłatę długu, lub powołanie się na fakt, że dług się przedawnił. W tej sytuacji spadkobierca powinien złożyć pismo do sądu z zarzutem przedawnienia długu. Jeśli sąd uzna, że zadłużenie rzeczywiście się przedawniło, wówczas oddali roszczenia wierzyciela, a sam dług zostanie umorzony.

Czy żona odpowiada za długi męża po jego śmierci?

W sytuacji gdy jeden z współmałżonków umrze, zgodnie z zasadą dziedziczenia ustawowego cały majątek wraz z długami w ustalonej kolejności przechodzi na żyjących spadkobierców. Natomiast gdy nieżyjący spisał testament, to spadkobiercą jest osoba wskazana przez zmarłego.

Długi po zmarłym partnerze można przyjąć, odrzucić lub przyjąć z dobrodziejstwem inwentarza. Odrzucenie spadku, jest równe zrzeknięcia się praw do całego majątku nieżyjącego. Natomiast przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza skutkuje tym, że spadkobierca odpowiada za długi tylko do wysokości otrzymanego spadku.

Ważne – za odziedziczone długi odpowiada się całym majątkiem. Co istotne, niespłacanie długów spadkowych nie podlega odpowiedzialności karnej, w związku z czym, dłużnik nie może trafić do więzienia. Brak spłaty wierzytelności wiąże się tylko z egzekucją komorniczą.

Przedawnienie długów – wzór pisma

Pismo z zarzutem przedawnienia wierzytelności należy złożyć do sądu, w ciągu 14 dni od nadania sądowego nakazu zapłaty. Ważne jest, aby wniosek został prawidłowo sformułowany. Błędy skutkują oddaleniem sprzeciwu zapłaty. Wniosek można wypełnić samodzielnie lub z pomocą specjalisty, np. radcy prawnego.

Uwaga – jeśli dłużnik zgłosi się do wierzyciela przed zgłoszeniem roszczeń z pismem o umorzenie odsetek lub rozłożenie zadłużenie długu na raty, wówczas bieg przedawnienia zostanie przerwany. Zgodnie z Kodeksem cywilnym taka sytuacja jest tożsama z przyznaniem się do długu. Zostanie naliczony nowy termin spłaty zobowiązania.

Przykładowy wzór podania o przedawnienie długu

Damian Kowalski
ul. Ciupagi 1 m. 2
02-638 Płock

Sąd Rejonowy w Płocku
Pl. Gabriela Narutowicza 6
09-100 PłockWydział Cywilny

Zgłaszam zarzut przedawnienia w stosunku do roszczeń Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Płocku w związku z nałożoną na mnie karą za jazdę bez biletu autobusem linii 212 w dniu 1 lutego 2015 roku*.
……………………
Podpis

* mandaty za jazdę bez biletu przedawniają się po dwóch latach