Bankowy Fundusz Gwarancyjny – co to jest i czym się zajmuje?
Bankowy Fundusz Gwarancyjny istnieje by zapewnić stabilność polskiemu systemowi finansowemu. W tym celu ma podejmować głównie dwa działania: gwarantować depozyty bankowe i przeprowadzać przymusową restrukturyzację. Źródłem finansowania funduszu są w pierwszej kolejności opłaty dokonywane przez banki. Oprócz tego fundusz może korzystać z dotacji z budżetu, pożyczki z NBP, dochodów z własnej działalności pożyczkowej i innych źródeł finansowania, takich jak pomoc międzynarodowa.
Bankowy Fundusz Gwarancyjny ma na koncie 700 milionów złotych. To dużo, ale niewystarczająco dużo aby uratować przez dofinansowanie duży bank komercyjny. Aby wypłacić środki w przypadku upadku dużego banku Fundusz będzie musiał zapewne uciec się do przymusowej fuzji upadającego banku ze zdrowym. Środki zgromadzone na kontach funduszu wystarczą jednak z pewnością do pokrycia zobowiązań SKOK-u czy banku spółdzielczego.
Krótko mówiąc, Bankowy Fundusz Gwarancyjny sprawia, że ludzie w przypadku bankructwa instytucji finansowej nie zostaną pozostawieni sami sobie. Oprócz tego ma zajmować się resztą bałaganu, który powstaje w świecie finansów w wyniku upadłości tak istotnych instytucji.
Kto jest objęty gwarancjami?
Gwarancja Bankowego Funduszu obejmuje wszystkie banki mające siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (zarówno działające jako spółki akcyjne i spółdzielcze). Wyjątkiem są jedynie Bank Gospodarstwa Krajowego (nie ma zdolności do upadłości) i banki hipoteczne, bo nie posiadają depozytów. Oprócz nich gwarancjami objęte są SKOK-i i oddziały banków zagranicznych z siedzibą w państwie spoza UE, o ile prawo tych państw nie gwarantuje już wypłaty w gwarantowanej przez BFG kwocie.
Podmioty objęte gwarancjami to w przypadku banków lub oddziałów banków zagranicznych:
- osoby fizyczne,
- osoby prawne,
- organizacje niebędące osobami prawnymi, ale którym ustawa przyznaje zdolność prawną,
- szkolne kasy oszczędnościowe,
- pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe,
- rady rodziców.
A w przypadku SKOK-ów:
- osoby fizyczne,
- organizacje pozarządowe,
- jednostki organizacji kościoła lub związku wyznaniowego,
- związków zawodowych,
- wspólnot mieszkaniowych.
Ochronie depozytów nie podlegają między innymi: pozostałe banki lub SKOK-i, fundusze inwestycyjne i kadra zarządzająca
upadającego SKOK-u.
System bankowy w Polsce
Bankowy Fundusz Gwarancyjny to jeden z filarów krajowego systemu bankowego. Oprócz niego, rolę stabilizującą mają Narodowy Bank Polski i Komisja Nadzoru Finansowego. Pod instytucje stabilizujące podlega sektor bankowy, czyli banki komercyjne, SKOK-i i instytucje kredytowe.
Dodatkowo w ramach systemu bankowego, działają mniej regulowane instytucje tworzące tzw. shadow banking. Należą do nich m.in instytucje pożyczkowe, parabanki, fundusze mezzanine czy venture capital. Nie podlegają one gwarancjom Funduszu, ale większość z nich nadzoruje KNF.
Jak odzyskać pieniądze z banku czy SKOK-u?
Klienci upadłych banków i SKOK-ów powinni śledzić dzienniki ogólnokrajowe i stronę internetową BFG. Podane zostaną tam informacje o terminie i sposobie wypłat środków gwarantowanych. Można je odebrać w gotówce lub poprzez przelew na konto. Fundusz będzie miał wcześniej przygotowaną listę klientów wraz z kwotą ich depozytów.
Pominięcie wypłat w wyznaczonych przez fundusz miejscach i terminach nie oznacza przepadnięcia pieniędzy. Fundusz obiecuje wypłatę środków gwarantowanych w swoich biurach jeszcze przez 5 lat od rozpoczęcia wypłat. Wystarczy wypełnić odpowiedni wniosek.
Wysokość gwarancji – do 100 000 lub 200 000 euro
Wysokość gwarancji w BFG wynosi równowartość 100 000 euro w złotówkach. Jest obliczana na podstawie zsumowania wszystkich środków ulokowanych na rachunkach w danym banku. Jeśli rachunek jest współdzielony, to każdemu z posiadaczy przysługuje odrębna kwota gwarancji. Klientom firm inwestycyjnych przysługują oddzielne środki – fundusze są im wypłacane pojedynczo, a nie w jednej kwocie dla firmy inwestycyjnej.
W dalszej kolejności można uzyskać gwarancję w wysokości równowartości do 200 000 euro w złotówkach, do wysokości różnicy między tą wartością a już otrzymanym zwrotem za ulokowane środki. Gwarancja ta obejmuje środki zdeponowane w ciągu ostatnich 3 miesięcy pochodzące z tytułu:
- sprzedaży domu jednorodzinnego,
- sprzedaży samodzielnego lokalu mieszkaniowego bądź prawa do użytkowania go,
- sprzedaży gruntu bądź prawa do użytkowania go,
- podziału majątku w wyniku rozwodu,
- wypłaty ubezpieczenia na życie,
- wypłaty ubezpieczenia od nieszczęśliwych wypadków,
- odprawy pieniężnej,
- odprawy emerytalnej lub rentowej,
- odszkodowania za szkodę wyrządzoną przestępstwem lub zadośćuczynienie za krzywdę. Te ostatnie środki są akurat gwarantowane w całości, bez limitu kwotowego.
Lista banków objętych gwarancjami
Z zasady wszystkie banki, m.in. Alior Bank, PKO BP, Millenium i SKOK-i są objęte gwarancją. Jeśli jednak ktoś zastanawia się, czy aby na pewno i jego instytucja gwarantuje depozyty do wysokości 100 tys. euro, to prezentujemy stosowną listę. Obejmuje ona jedynie banki komercyjne, pomija banki spółdzielcze i SKOK-i. Pełna lista dostępna jest na stronie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.
