Co to jest Fundusz Sprawiedliwości?

Fundusz Sprawiedliwości to fundusz stworzony w celu pomocy osobom poszkodowanym w przestępstwach, świadkom, a także osobom opuszczającym zakłady karne. Został utworzony w 1997 na mocy ustawy Kodeks karny wykonawczy. Jego dysponentem jest minister sprawiedliwości. Środki, którymi dysponuje Fundusz pochodzą z nawiązek bądź świadczeń pieniężnych zasądzonych przez sąd, potrąceń za pracę skazanych, spadków, dotacji i innych źródeł.

Szczegółowe warunki funkcjonowania Funduszu określa ministerstwo sprawiedliwości, które w 2017 roku wydało obowiązujące do dziś rozporządzenie na ten temat. Na jego mocy ustawowe zadania funduszu są powierzone jednostkom publicznym i niepublicznym w drodze konkursów. Pełna nazwa Funduszu to Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Pospenitencjaryjnej. Jako fundusz celowy działa na zasadach takich jak np. Fundusz Pracy

Fundusz sprawiedliwości – wyniki i opinie

Najbardziej znaną akcją Funduszu była pomoc dla Ochotniczych Straży Pożarnych. W ramach dofinansowania OSP w całym kraju otrzymały ponad 100 milionów złotych. Gminy mogły dostać dofinansowanie w wysokości 99 proc. wartości sprzętu. Obecnie program zakończył się i nie trwa nabór wniosków.

Fundusz jest też znany ze spotów telewizyjnych o pomocy osobom poszkodowanym przez przemoc domową, nieuczciwe firmy pożyczkowe udzielających chwilówek i wypadki drogowe. Organizacja chwali się w nich m.in. organizowaniem pomocy psychologicznej dla ofiar przestępstw, oraz edukowaniem obywateli by nie dali się oszukać chwilówkom reklamowanym na słupach. To wynik tego, że ministerstwo szczególnie promuje walkę z lichwą, czego wynikiem jest choćby kolejna ustawa antylichwiarska.

W latach 2019 – 2021 planowane jest utworzenie sieci ośrodków pomocy osobom pokrzywdzonym przez przestępstwa, która będzie składała się z 60 ośrodków regionalnych i 337 punktów lokalnych, tak aby na terenie każdego powiatu znajdował się choć jeden punkt, a odległość między nimi nie wynosiła więcej niż 40 kilometrów. Zadaniem ośrodków będzie głównie pomoc psychologiczna, prawna, a także materialna świadczona poszkodowanym kobietom i dzieciom.

Pod numerem +48 222 309 900 została już utworzona Linia Pomocy Pokrzywdzonym. Każda osoba pokrzywdzona może dzięki niej anonimowo i szybko uzyskać niezbędną pomoc. Choć ministerstwo nie mówi tego wprost, to głównym celem istnienia Linii Pomocy i Ośrodków pomocy zdaje się być pomoc ofiarom przemocy domowej. Oprócz nich priorytetami są ofiary wypadków samochodowych, świadkowie przestępstw, ofiary przestępstw seksualnych, kradzieży i oszustw.

Obsługą linii zajmuje się Fundacja IWO – Doradztwo Obywatelskie, która specjalizuje się we wsparciu prawnym przy pisaniu pism i wniosków urzędowych, analizie dokumentacji prawnej, wsparciu psychologicznym i terapeutycznym i pomocy w mediacjach.

Czym zajmuje się Fundusz?

Fundusz zajmuje się:

  • pomaganiem osobom pokrzywdzonym przez przestępstwa oraz ich najbliższym,
  • pomaganiem osobom pozbawionym wolności, zwalnianym z zakładów karnych i aresztów oraz ich najbliższym,
  • wsparciem i rozwojem systemu pomocy osobom pokrzywdzonym przez przez przestępstwa, świadkom oraz pomocy postpenitencjarnej, a także przeciwdziałaniu przestępczości.

W ramach tej działalności Fundusz lub jego dysponenci mogą realizować zadania takie jak:

  • zakup urządzeń, wyposażenia i środków transportu,
  • zakup wartości niematerialnych i prawnych,
  • finansowanie robót budowlanych,
  • organizowanie akcji i przedsięwzięć informacyjnych,
  • zlecanie prac naukowych na temat przestępczości i pokrewnych tematów,
  • przygotowanie i zlecanie publikacji na temat przestępczości i pokrewnych tematów,
  • organizowanie konferencji, seminariów,
  • zlecanie organizowania szkoleń o prawach i sytuacji osób pokrzywdzonych, zapobieganiu przestępczości i pomocy postpenitencjarnej,
  • pomoc osobom zwolnionym z więzienia lub aresztu śledczego i ich bliskim,
  • osoby pozbawionym wolności lub powracającym na wolność fundusz może udzielić pomocy takiej jak zakup leków, pokrycie kosztów zakwaterowania, dopłata do czynszu, pomoc prawna, organizacja szkoleń, zakup ubezpieczenia, zakup żywności, odzieży, biletów komunikacji miejskiej i innych,
  • pokrycie kosztów psychoterapii osób pokrzywdzonych i ich najbliższych,
  • i wiele innych, związanych z wymienionymi wcześniej trzema głównymi zadaniami Funduszu.

Zadania Funduszu są dość ogólnie zarysowane – zawsze warto się do niego zgłosić, jeśli padliśmy ofiarą przestępstwa albo chcemy wrócić na łono społeczeństwa po pobycie w zakładzie karnym. Fundusz może zapewnić nam pomoc psychologa, opłacenie rehabilitacji, dla byłym skazanym szkolenia, kursy, opłacenie mieszkania (przez 3, a nawet 6 miesięcy) i żywności.

Jak złożyć wniosek w Funduszu Sprawiedliwości?

Osoby prywatne pomoc w ramach funduszu otrzymują na własny wniosek lub z urzędu. Można o nią wystąpić samodzielnie lub przez prokuratora, pełnomocnika, obrońcę i przedstawiciela. Do wniosku należy dołączyć uzasadnienie odnoszące się do celu i zakresu pomocy. Należy też dołączyć wszelkie dokumenty udowadniające sytuację wskazaną we wniosku. Osoby pozbawione wolności składają wniosek do dyrektora jednostki penitencjarnej, a opuszczające zakład karny do kuratora sądowego odpowiadającego ich miejscu zamieszkania.

Obecnie prowadzone konkursy dla organizacji rządowych i pozarządowych są dostępne na stronie Funduszu i Biuletynie Informacji Publicznej, a wnioski można składać online przez platformę witkac.pl. Zgłoszenia konkursowe są oceniane przez specjalną komisję w zakresie formalnym i merytorycznym.

Fundusz Sprawiedliwości – kontakt

Z Funduszem można skontaktować się przez maila funduszsprawiedliwosci@ms.gov.pl, formularz kontaktowy na stronie funduszu, infolinię pod numerem +48 222 309 900 lub przez pocztę pod adresem:

Ministerstwo Sprawiedliwości
Departament Funduszu Sprawiedliwości
Al. Ujazdowskie 11
00-567 Warszawa

Ministerstwo chętnie odpowie na wszelkie pytania związane z Funduszem Sprawiedliwości.

źródła: Dz.U. 2017 poz. 1760, Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 września 2017 r. w sprawie Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej – Funduszu Sprawiedliwości, Dz. U. 1997 Nr 90 poz. 557, ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy, art. 43, funduszsprawiedliwosci.gov.pl.