Kalkulator lichwy, a ustawa antylichwiarska – lista firm

Kalkulator lichwy – które z pożyczek mieszczą się w nowych limitach?

Jeśli nowe, restrykcyjne przepisy wejdą w życie to i tak część firm pożyczkowych zmieści się w limitach kosztów pozaodsetkowych w ramach dotychczasowej oferty. Dotyczy to szczególnie ‘darmowych pożyczek’, czyli promocji na pierwszą pożyczkę bez żadnych kosztów, którą oferuje w Polsce naprawdę dużo firm. Ministerstwo prawdopodobnie nie zakaże pożyczek bez żadnych kosztów. Osobną kwestią ma być wymóg szczegółowej weryfikacji dochodów pożyczkobiorcy, czego większość firm obecnie nie robi. Zobacz przykładowe firmy, które mają darmową pierwszą pożyczkę w swojej ofercie i które z nich będą musiały dokładniej weryfikować zarobki klientów. Według naszych szacunków poniższe firmy zmieszczą się w założeniach kalkulatora lichwy. Uwaga! Lista firm może się zmienić!

Lichwa – co to jest?

Proponowana ustawa nie definiuje lichwy wprost. Słowo ‘lichwa’ występuje jedynie w tytule, który brzmi: ‘o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania lichwie’. Lichwę można zdefiniować jako wyzysk osoby znajdującej się w trudnym położeniu przez nałożenie na nią nieuczciwie wysokich kosztów pożyczki pozabankowej. Inne definicje lichwy to pożyczanie pieniędzy na procent przekraczający normy prawne, albo zwyczajowo, czerpanie niewspółmiernie wysokich zysków z pożyczek w stosunku do ponoszonych kosztów.

Projekt przewiduje karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat dla osób, które udzielą pożyczki, których koszty dodatkowe lub odsetki przekroczą dwukrotnie te zapisane w ustawie. Jest to zmiana w stosunku do obecnych przepisów, które sankcjonowały przestępstwa tego typu karą do 3 lat pozbawienia wolności.

Ma to na celu ukrócenie bezkarności lichwiarzy. Do tej pory byli oni ścigani jedynie w przypadku, kiedy świadomie udzielili pożyczki osobie będącej w przymusowym położeniu (art. 304 kk.). W praktyce było to bardzo trudne do udowodnienie i przestępcy nie byli za to sądzeni.

Kalkulator lichwy – w jaki sposób ma działać?

Kalkulator ma mieć formę zarówno aplikacji na telefony komórkowe jak i występować samodzielnie na stronie Ministerstwa. Wystarczy wpisać kwotę pożyczki, koszty dodatkowe i wysokość raty, by przekonać się, czy pożyczka jest zgodna z prawem.

Kalkulator lichwy jeszcze nie istnieje i ma być zaprezentowany na osobnej konferencji prasowej. Można jednak samemu sprawdzić, czy oferowana pożyczka będzie zgodna z projektem ustawy. Potrzebne do tego są dwa wzory matematyczne.

Wzory na obliczenie maksymalnych kosztów pozaodsetkowych pożyczki

Pierwszy ze wzorów dotyczy osób prywatnych udzielających pożyczek i wygląda tak:

gdzie MPK oznacza maksymalną wysokość kosztów pozaodsetkowych,
K – całkowitą kwotę pożyczki,
n – okres spłaty w dniach.

Jeśli pozaodsetkowe koszty wynoszą więcej niż 25 proc. całkowitej kwoty pożyczki to zgodnie z projektem mamy do czynienia z lichwą.

Drugi z nich dotyczy kredytów konsumenckich i pożyczek udzielanych na zasadach kredytu konsumenckiego, czyli takich, jakich udzielają m.in. firmy pożyczkowe.
Maksymalny koszt odsetek pozaodsetkowych przy kredycie konsumenckim będzie się obliczało według następującego wzoru:

gdzie MPKK oznacza maksymalne koszty pozaodsetkowe,
K – całkowita kwota kredytu,
n – okres spłaty w dniach,
R – liczba dni w roku.

Oprócz kosztów pozaodsetkowych do kosztów kredytu oczywiście wliczają się zwyczajne odsetki. Wynoszą one dwukrotność odsetek kapitałowych, czyli 10 proc. Odsetki wylicza się przez pomnożenie przez cztery stopy lombardowej, która obecnie wynosi 2,5 proc. (kwiecień 2019).

Przykładowa pożyczka na nowych zasadach

Dla przykładu, jeśli weźmiemy pożyczkę na 30 dni w kwocie 1000 zł, to zgodnie z nową ustawą całkowity koszt kredytu nie będzie mógł być większy niż:

MPKK ≤ (1000 × 20%) + (1000 × 30365 × 25%), co daje 220,55 zł.

Obecnie wartości te wynoszą kolejno 25 i 30 proc,

Do tego należy doliczyć odsetki, których maksymalna wysokość będzie wynosić:

• O = K × p × t,
• gdzie:
• O – kwota odsetek,
• K – kwota kredytu,
• p – procent odsetek,
• t – czas, czyli dni podzielone na ilość dni w roku,
• co daje:
• 1000×10%×30365= 8,22 zł
• a zatem kwota spłaty przykładowego kredytu wyniesie 220,55 + 8,22 zł  = 228,77 zł.

Założenia ustawy antylichwiarskiej

Motywacją do przedłożenia projektu nowej ustawy jest, oprócz, co oczywiste, zbliżających się wyborów parlamentarnych, podjęcie działań przez zmiany w prawie karnym i cywilnym ukierunkowanych na zlikwidowanie lichwiarskich pożyczek. Ministerstwo używa języka nacechowanego politycznie i pisze o ‘bulwersującym problemie społecznym’ pożyczek.

Koszty pozaodsetkowe pożyczki objętej ustawą o kredycie konsumenckim mają spaść z obecnych 100 proc. za całość okresu kredytowania do 75 proc.. Nałożony ma być obowiązek sprawdzania zdolności kredytowej pożyczkobiorców, polegający na przymusie przedstawienia przez wnioskującego oświadczenia o dochodach i wydatkach, oraz weryfikacji tych informacji przez przynajmniej jedną z instytucji, o których mowa w prawie bankowym i przynajmniej jedno z biur informacji gospodarczej. Ograniczone ma też być tzw. ‘rolowanie kredytów’ przez wprowadzenie pojęcia podmiotu powiązanego. Podmiot powiązany nie będzie mógł w okresie 120 dni dopisać nowych kosztów kredytu przekraczających ustawowe, koniec więc z przedłużeniem spłaty w innej firmie pożyczkowej

Ustawa przewiduje mniejsze ograniczenia przy pożyczkach udzielanych przedsiębiorcom, gdyż w założeniu są oni osobami lepiej zorientowanymi od przeciętnego konsumenta i mogą za pomocą pożyczek osiągnąć zysk przekraczający nawet bardzo wysokie koszty kredytu. Nie pojawią się więc nowe regulacje określające maksymalne koszta pożyczki dla firm.

Rejestr Komisji Nadzoru Finansowego

Nad podmiotami udzielającymi pożyczek podlegających pod ustawę o kredycie konsumenckim zostanie ustanowiony nadzór Komisji Nadzoru Finansowego. KNF będzie badał zgodność działań firm pożyczkowych z artykułami wspomnianej ustawy, oraz nakładał stosowne kary. Kara taka mieć formę grzywny w wysokości do 15 mln złotych i wykreślenia z specjalnego rejestru instytucji udzielających pożyczek. Firmy ujęte w rejestrze będą finansowały działania KNF z własnej kieszeni.

Uzasadnienie ustawy wprost przewiduje zniknięcie z rynku usług szybkich i niskooprocentowanych pożyczek i pojawienie się luki na rynku. Lukę tę mają teoretycznie zapełnić banki, jednak nie będą mogły one udzielać szybkich pożyczek na więcej, niż 10 proc. całego zaangażowania finansowego w kredyty. Zagadką pozostaje, czy ministerstwo wierzy w takie deklaracje, czy też chce celowo zepchnąć chwilówki do szarej strefy.

Dlaczego kolejna ustawa antylichwiarska ma powstać

Ministerstwo podaje w uzasadnieniu projektu przykłady pożyczek prywatnych, które oprocentowane były na niebotyczne kwoty, a niekiedy wymiar sprawiedliwości nie doprowadzał do skazania lichwiarzy, ze względu brzmienie art. 304 kk, który mówi o konieczności istnienia świadomości, że dany pożyczkobiorca działa w stanie przymusu.

Uzasadnienie milczy jednak na temat tego, że problem dotyczy jedynie pożyczek udzielanych przez osoby prywatne, a nie firmy pożyczkowe, w dodatku mowa jest o sprawach jeszcze sprzed wejście w życie ustaw z 2006 roku i poprzednich ustaw antylichwiarskich. Dlaczego więc projekt uderza również w legalne firmy pożyczkowe, które w swojej zbiorowości nie podejmowały systemowo działań o charakterze lichwiarskim?

Zajęcie domu za chwilówkę – jak to możliwe?

Zajęcie domu przez pożyczkę jest możliwe, jeśli weźmiemy ją pod zastaw domu. Tego typu pożyczki nie są oferowane na pozyczkaportal.pl. Sprawiają one pewne wątpliwości natury etycznej, gdyż można w taki sposób stracić nieruchomość przez nieproporcjonalnie niską kwotę pożyczki, np. zaciągając zobowiązanie na 20 tys. złotych.

Nowa ustawa antylichwiarska ma rozwiązać ten problem przez zapis w art. 387 kodeksu cywilnego, stanowiący, że nieważna jest umowa w której osoba fizyczna zobowiązuje się do przeniesienia własności nieruchomości, w której mieszka, na poczet zabezpieczenia roszczeń. Skutkiem będzie delegalizacja pożyczek pod zastaw domu, z wyłączeniem pożyczek dla firm i oczywiście kredytu hipotecznego.

Co innego mówi jednak projekt ustawy, a co innego komunikat ministerstwa. W komunikacie
mowa jest jedynie o zakazie udzielania pożyczek pod zabezpieczenie przekraczające 145 proc. wartości pożyczki. Niemożliwa ma też być egzekucja nieruchomości, jeśli wysokość zadłużenia jest mniejsza niż 5 proc. jej wartości.